یکی از ماهوارههای اینترنتی استارلینک شرکت اسپیسایکس، در مداری در نزدیکی زمین دچار یک انفجار جزئی شد. این حادثه که منجر به پراکندگی قطعاتی قابل ردیابی در فضا گردید، بار دیگر نگرانیها را در مورد افزایش زبالههای فضایی و چالشهای فزاینده مدیریت ترافیک در مدار پایین زمین (LEO) تشدید کرده است. اگرچه این رویداد در حال حاضر تهدیدی فوری برای ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) یا دیگر ماموریتهای سرنشیندار محسوب نمیشود، اما به مثابه زنگ خطری جدی برای پایداری فعالیتهای فضایی در آینده عمل میکند.
جزئیات حادثه انفجار ماهواره استارلینک: چه اتفاقی افتاد؟
این رخداد در تاریخ ۱۷ دسامبر ۲۰۲۵ (۲۷ آذر ۱۴۰۴) برای ماهواره Starlink-35956 شرکت اسپیسایکس در ارتفاع تقریبی ۴۱۸ کیلومتری از سطح زمین به وقوع پیوست. پس از این ناهنجاری، ارتباط با این ماهواره استارلینک قطع شد و بخشی از سیستم رانش آن دچار اختلال شدیدی گردید که منجر به انتشار چندین قطعه کوچک با سرعت نسبی پایین در فضا شد. با این حال، گزارشها حاکی از آن است که بدنه اصلی این ماهواره استارلینک تا حد زیادی سالم باقی مانده است.
<
>
اسپیسایکس به سرعت اعلام کرد که تمامی قطعات پراکنده شده تحت ردیابی دقیق قرار گرفتهاند و بر اساس ارزیابیهای اولیه، هیچ خطر قریبالوقوعی برای ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) یا ماموریتهای فضایی سرنشیندار دیگر وجود ندارد. ماهواره استارلینک آسیبدیده در حال حاضر در مسیر بازگشت به جو زمین قرار دارد و پیشبینی میشود طی چند هفته آینده به طور کامل در اتمسفر بسوزد. سازمانهای دولتی و شرکتهای خصوصی متعددی که در زمینه ردیابی فضایی فعالیت میکنند، موقعیت این بقایا را به دقت پایش میکنند تا از هرگونه برخورد احتمالی با دیگر ماهوارههای فعال جلوگیری شود.
ایمنی مدار و پیامدهای انفجار ماهواره استارلینک
حادثه اخیر، با وجود عدم تهدید فوری، بار دیگر بر اهمیت ایمنی در مدار پایین زمین تاکید میکند. در این مدار، هزاران ماهواره استارلینک و دیگر ماهوارههای مخابراتی و خدماتی در حال گردش هستند. مدار پایین زمین به دلیل اهمیت استراتژیک برای ارتباطات، ناوبری و رصد زمین، به سرعت در حال شلوغ شدن است. افزایش تعداد اشیاء در این مدار، خطر برخوردها را به شکل چشمگیری افزایش میدهد.
کارشناسان فضایی نگران پدیدهای به نام "سندرم کسلر" هستند؛ وضعیتی که در آن یک برخورد فضایی میتواند زنجیرهای از برخوردهای متوالی را آغاز کرده و مدارهای حیاتی را برای دهها سال یا حتی قرنها غیرقابل استفاده کند. هرچند انفجار این ماهواره استارلینک جزئی بوده و قطعات آن پراکندگی محدودی دارند، اما تکرار چنین حوادث کوچکی در یک محیط مملو از اشیاء پرسرعت، پتانسیل ایجاد فاجعههای بزرگتر را در خود نهفته دارد.
مدار پایین زمین (LEO): منطقهای حیاتی از فضا در ارتفاع ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلومتری زمین که برای اکثر ماهوارههای ارتباطی، رصدی و ایستگاه فضایی بینالمللی استفاده میشود. تراکم فزاینده در این منطقه، ریسک برخورد و تولید زبالههای فضایی را بالا برده است.
زبالههای فضایی: هرگونه شیء دستساز بشر که دیگر در فضا کاربرد ندارد و در حال گردش به دور زمین است. این زبالهها میتوانند از قطعات جدا شده از موشکها و ماهوارهها تا ماهوارههای از کار افتاده متغیر باشند.
مدیریت بقایای فضایی و آینده شبکههای ماهوارهای استارلینک
شرکت اسپیسایکس با بیش از ۹۳۰۰ ماهواره استارلینک در مدار، بزرگترین اپراتور ماهوارهای در جهان محسوب میشود و برنامههای گستردهای برای افزایش این تعداد دارد. این رشد سریع، در کنار فعالیتهای سایر شرکتها و کشورها، لزوم تدوین قوانین و استانداردهای جدید برای مدیریت ترافیک فضایی را بیش از پیش نمایان میسازد.
کارشناسان ایمنی فضایی بر این باورند که برای تضمین پایداری فعالیتهای فضایی، اقدامات زیر ضروری است:
ردیابی دقیقتر: توسعه فناوریها و سیستمهای ردیابی پیشرفتهتر برای پایش مداوم تمام اشیاء در مدار، از جمله قطعات کوچکتر زبالههای فضایی.
همکاری بینالمللی: ایجاد چارچوبهای قانونی و عملیاتی مشترک میان کشورها و شرکتها برای به اشتراکگذاری دادهها و هماهنگی عملیات مداری، به ویژه در مورد مانورهای اجتناب از برخورد.
همکاری جهانی؛ کلید پایداری در عصر تراکم ماهوارههای استارلینک
حادثه اخیر مربوط به ماهواره استارلینک، یادآور این واقعیت است که فضا یک منبع مشترک جهانی است و مدیریت آن نیازمند یک رویکرد جمعی و مسئولانه است. با افزایش تعداد ماهوارهها و پروژههای فضایی، مسئولیتپذیری هر بازیگر در حفظ پایداری محیط فضایی بیش از پیش اهمیت پیدا میکند. موفقیت بلندمدت شبکههای ماهوارهای عظیمی چون استارلینک و سایر طرحهای فضایی، به توانایی جامعه جهانی در ایجاد یک چارچوب مدیریت ترافیک فضایی قوی و هماهنگ وابسته است تا از بروز حوادث ناگوار و غیرقابل جبران در آینده جلوگیری شود.
مطالب مرتبط
- TikTok با واگذاری سهام عمده خود به کنسرسیوم آمریکایی، مسیر “آمریکایی شدن” را طی کرد
- مایکروسافت با بهروزرسانی جدید ویندوز کاربران را به استفاده از مرورگر اج ترغیب میکند
- دادههای کاربران به دارایی طلایی اقتصاد دیجیتال تبدیل شدهاند
- هزینه پرواز بمبافکن بی ۵۲ آمریکا چقدر است ؟
سینا علیپور
او دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی است و فعالیت حرفهای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۸ با یک بلاگ شخصی در حوزه فناوری آغاز کرده است. وی پس از مدتی به عنوان نویسنده آزاد در مجلههای آنلاین تکنولوژی فعالیت کرد و در حال حاضر، دبیر سرویس نقد و بررسی گجتهای هوشمند در یک مجله معتبر تکنولوژی است.
