کلیه‌ها یکی از اندام‌های مهم و حیاتی بدن هستند که بدون سر و صدا مشغول فیلتر کردن مواد زائد، تنظیم مایعات و کنترل ترکیب شیمیایی خون‌اند. اما وقتی دچار اختلال می‌شوند، بدن سیگنال‌های واضحی ارسال می‌کند. تشخیص زودهنگام علائم نارسایی کلیوی می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. این مقاله به بررسی پنج نشانه مهم می‌پردازد که نباید آن‌ها را نادیده گرفت.
تغییرات محسوس در دفع ادرار
یکی از اولین علائم نارسایی کلیه‌ها، تغییر در عادات دفع ادرار است. موارد زیر می‌توانند زنگ هشدار باشند:
- ادرار مکرر خصوصاً در شب
- کاهش حجم یا سختی در دفع ادرار
- وجود کف یا حباب در ادرار ناشی از دفع پروتئین
- تیره شدن رنگ ادرار یا مشاهده خون
این نشانه‌ها اغلب نتیجه کاهش قدرت تصفیه خون توسط کلیه‌ها هستند و نیاز به بررسی پزشکی فوری دارند.
تجمع مایعات و بروز تورم در بدن
وقتی عملکرد کلیه‌ها مختل شود، مایعات اضافی در بدن جمع می‌شوند و علائم زیر را ایجاد می‌کنند:
- تورم قابل مشاهده در پاها، مچ پا یا دست‌ها
- پف‌کردگی اطراف چشم و صورت
این نوع ورم‌ها معمولاً پس از ایستادن طولانی یا در شب‌ها شدیدتر می‌شوند و در صورت عدم درمان ممکن است به مشکلات تنفسی منجر شوند.
کاهش سطح انرژی و احساس خستگی مداوم
کلیه‌ها با ترشح هورمون EPO در ساخت گلبول‌های قرمز نقش دارند. اختلال در تولید این هورمون موجب کم‌خونی و در پی آن خستگی، ضعف عضلانی و کاهش توان جسمی حتی پس از فعالیت سبک می‌شود. این حالت می‌تواند یکی از نخستین نشانه‌های بیماری مزمن کلیوی باشد.
خارش شدید پوست و گرفتگی عضلات
نارسایی کلیه باعث اختلال در تنظیم مواد معدنی خون مانند کلسیم و فسفر می‌شود و نتیجه آن:
- خارش مداوم پوست، به‌ویژه شب‌ها
- گرفتگی‌های عضلانی به‌خصوص در پاها
این علائم بیشتر ناشی از تجمع سموم و عدم تعادل املاح خون‌اند.
اختلال در عملکرد ذهنی و شناختی
افزایش سطح سموم خون به دلیل عدم فیلتر مناسب توسط کلیه‌ها می‌تواند فعالیت مغز را تحت تأثیر قرار دهد. نشانه‌هایی مثل:
- کاهش تمرکز
- مشکلات حافظه
- احساس گیجی یا سردرگمی
در برخی موارد، افراد از پدیده‌ای به نام “مه مغزی” یاد می‌کنند که اغلب همراه با خستگی شدید است.
چرا تشخیص زودهنگام حیاتی است؟
نارسایی کلیوی در مراحل اولیه اغلب بدون درد و علائم جدی است، اما توجه به نشانه‌های ظریف می‌تواند مانع از پیشرفت آن شود. مشاهده هر یک از علائم فوق باید بهانه‌ای برای مراجعه به پزشک و بررسی دقیق‌تر وضعیت کلیه‌ها باشد.
