فیس‌بوک در سکوت خبری، آزمایش قابلیتی تازه را آغاز کرده که می‌تواند به گالری تصاویر کاربران در تلفن‌های همراه دسترسی یابد و آن‌ها را به‌صورت خودکار روی سرورهای ابری بارگذاری کند. این ویژگی که در ظاهر برای ارائه تجربه‌ای شخصی‌سازی‌شده طراحی شده، موجی از نگرانی‌ها را درباره نقض حریم خصوصی و استفاده احتمالی از داده‌ها برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی به‌دنبال داشته است.
دسترسی به تصاویر منتشرنشده؛ ابزاری کاربردی یا تهدیدی پنهان؟
این قابلیت زمانی فعال می‌شود که کاربران قصد بارگذاری استوری جدیدی در فیس‌بوک را دارند. در این لحظه، پنجره‌ای ظاهر می‌شود که از آن‌ها می‌خواهد گزینه «پردازش ابری» را فعال کنند. با تأیید این درخواست، فیس‌بوک – یا به‌طور دقیق‌تر شرکت مادر آن، متا – به تصاویر موجود در حافظه دستگاه دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را به‌صورت منظم روی فضای ابری خود آپلود می‌کند؛ حتی تصاویری که تاکنون در هیچ پلتفرمی منتشر نشده‌اند.
متا در پاسخ به نگرانی‌ها اعلام کرده که هدف از این ویژگی، ارائه فیلترهای هوش مصنوعی و پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده برای موقعیت‌هایی مانند جشن تولد یا فارغ‌التحصیلی است. اما کارشناسان حوزه حریم خصوصی معتقدند که این توضیحات کافی نیست و شفافیت لازم در خصوص نحوه استفاده از داده‌ها وجود ندارد.
تحلیل فراداده‌ها و قدرت‌یابی هوش مصنوعی متا
با فعال‌سازی این قابلیت، سیستم‌های هوش مصنوعی متا می‌توانند فراداده‌های تصاویر – شامل زمان ثبت، موقعیت مکانی، چهره‌ها و اشیای موجود – را تحلیل کرده و از آن‌ها برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند. این اطلاعات می‌توانند به‌عنوان منبعی ارزشمند برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی به‌کار گرفته شوند، حتی اگر فعلاً متا استفاده مستقیم از آن‌ها را انکار کند.
با این حال، نبود اطلاعیه رسمی، عدم ارائه جزئیات دقیق و انتشار تنها یک راهنمای ساده برای کاربران اندروید و iOS، باعث شده بسیاری از کاربران بدون آگاهی کامل از پیامدهای این قابلیت، آن را فعال کنند. پس از فعال‌سازی، فرآیند بارگذاری تصاویر در پس‌زمینه ادامه می‌یابد و داده‌های شخصی به‌راحتی به سرورهای متا منتقل می‌شوند.
ابهام در حقوق کاربران و آینده استفاده از داده‌ها
متا تأکید کرده که این قابلیت اختیاری است و کاربران می‌توانند در هر زمان آن را غیرفعال کنند. همچنین وعده داده شده که در صورت غیرفعال‌سازی، تصاویر بارگذاری‌شده طی ۳۰ روز از سرورها حذف خواهند شد. با این حال، هنوز مشخص نیست که متا چه حقوقی نسبت به این داده‌ها برای خود قائل است و آیا در آینده از آن‌ها برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی مولد استفاده خواهد کرد یا خیر.
این ابهام زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم شرایط به‌روزرسانی‌شده خدمات متا نیز به‌وضوح مشخص نمی‌کند که داده‌های جمع‌آوری‌شده از طریق پردازش ابری، در چه سطحی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
نگرانی‌های جهانی از گسترش این قابلیت
در حال حاضر، این ویژگی به‌صورت آزمایشی در کشورهایی مانند ایالات متحده و کانادا در حال اجراست. اما در صورت گسترش جهانی آن، احتمالاً بحث‌های گسترده‌ای درباره مرزهای اخلاقی، شفافیت دیجیتال و حقوق کاربران در برابر غول‌های فناوری مطرح خواهد شد.
تلفن‌های همراه امروزی حاوی اطلاعات بسیار حساسی هستند؛ از اسناد هویتی گرفته تا تصاویر خانوادگی و اسکرین‌شات‌های شخصی. دسترسی بدون محدودیت به چنین داده‌هایی، می‌تواند تهدیدی جدی برای امنیت دیجیتال کاربران باشد.
در نهایت، اگرچه متا این قابلیت را به‌عنوان ابزاری برای بهبود تجربه کاربری معرفی کرده، اما نبود شفافیت کافی و نگرانی‌های فزاینده درباره استفاده از داده‌های شخصی، این سوال را مطرح می‌کند که آیا کاربران واقعاً کنترل اطلاعات خود را در دست دارند یا خیر.
