در شرایطی که هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه در حال تغییر ساختار بازار کار جهانی است، گزارش جدید مایکروسافت نشان می‌دهد که ۴۰ شغل در معرض بیشترین هم‌پوشانی با قابلیت‌های این فناوری قرار دارند. این فهرست که به‌سرعت در فضای مجازی منتشر شد، نگرانی‌های گسترده‌ای را درباره آینده شغلی بسیاری از حرفه‌ها به‌ویژه در حوزه‌های دانش‌محور ایجاد کرده است.
مترجمان، نویسندگان و تاریخ‌نگاران در صدر فهرست مشاغل پرخطر
بر اساس این گزارش، مشاغلی مانند مترجمی، نویسندگی، تاریخ‌نگاری، خدمات مشتری و فروش بیشترین تطابق را با توانایی‌های فعلی هوش مصنوعی دارند. این حرفه‌ها که عمدتاً به مهارت‌های زبانی، تحلیل داده و ارتباطات انسانی وابسته‌اند، اکنون با تهدید جدی جایگزینی توسط مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) مواجه شده‌اند.
مایکروسافت تأکید کرده که هم‌پوشانی با هوش مصنوعی الزاماً به معنای حذف کامل مشاغل نیست، اما در عمل بسیاری از شرکت‌ها از جمله IBM و آمازون روند استخدام را متوقف کرده یا به تعدیل نیرو روی آورده‌اند. این تغییرات موجب شده بازار کار در کشورهایی مانند بریتانیا به پایین‌ترین سطح خود از سال ۲۰۱۸ برسد.
مدرک دانشگاهی دیگر تضمین امنیت شغلی نیست
بررسی تعاملات کاربران با ابزارهای هوش مصنوعی نشان داده که مشاغل نیازمند مدرک دانشگاهی، به‌ویژه در رشته‌های علوم انسانی، مدیریت و ارتباطات، بیش از سایر مشاغل در معرض تهدید قرار دارند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تحصیلات آکادمیک به‌تنهایی نمی‌تواند سپری در برابر موج فناوری باشد.
مشاغلی که فعلاً از خطر هوش مصنوعی دور مانده‌اند
در مقابل، برخی مشاغل فیزیکی و فنی مانند متصدیان لایروبی، نگهبانان پل‌ها، اپراتورهای ماشین‌آلات سنگین و کارکنان تصفیه‌خانه‌ها به‌دلیل ماهیت عملی و نیاز به تعامل مستقیم با تجهیزات، کمترین میزان هم‌پوشانی را با هوش مصنوعی دارند. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که هیچ حرفه‌ای به‌طور کامل از تأثیرات این فناوری در امان نیست.
جنسن هوانگ، مدیرعامل شرکت انویدیا، در این‌باره می‌گوید: «شما شغلتان را به هوش مصنوعی نمی‌بازید، بلکه به کسی می‌بازید که از هوش مصنوعی بهتر استفاده می‌کند.»
رشد تقاضا در حوزه سلامت و مراقبت انسانی
در میان این تحولات، برخی حوزه‌ها مانند مراقبت‌های بهداشتی و خدمات انسانی با افزایش تقاضا مواجه شده‌اند. طبق اعلام اداره آمار کار آمریکا، مشاغلی مانند مراقبت در منزل و کمک به بیماران در دهه آینده بیشترین رشد را خواهند داشت، زیرا نیاز به تعامل انسانی و مراقبت حضوری جایگزینی کامل با فناوری را دشوار می‌سازد.
تأکید بر نقش حمایتی هوش مصنوعی در مشاغل
مایکروسافت در جمع‌بندی این گزارش تأکید می‌کند که هدف اصلی بررسی، تحلیل تغییر در شیوه انجام کار بوده نه حذف کامل مشاغل. کیران تاملینسون، پژوهشگر ارشد این پروژه، تصریح کرده که هوش مصنوعی در بسیاری از وظایف مانند تحقیق، نگارش و ارتباطات نقش مکمل دارد و نمی‌تواند به‌تنهایی جایگزین انسان شود.
با این حال، سرعت تحول فناوری ایجاب می‌کند که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی آن به‌طور جدی مورد بررسی قرار گیرد و سیاست‌گذاران برای مواجهه با تغییرات بنیادین در بازار کار آماده باشند.
فهرست مشاغل با بیشترین و کمترین تطابق با هوش مصنوعی
۱۰ شغلی که کمترین هم‌پوشانی با هوش مصنوعی دارند:
- متصدی لایروبی
- نگهبان پل‌ها و قفل‌بان‌ها
- اپراتور تصفیه‌خانه آب
- قالب‌ساز و ریخته‌گر
- متصدی تجهیزات خط آهن
- اپراتور ماشین‌آلات شمع‌کوب
- سنباده‌زن و کف‌ساز
- مستخدم
- کاربر قایق موتوری
- اپراتور ماشین‌آلات جنگلداری
۴۰ شغلی که بیشترین هم‌پوشانی با هوش مصنوعی دارند:
- مترجم و مفسر
- تاریخ‌نگار
- مهماندار
- نماینده فروش خدمات
- نویسنده و مؤلف
- کارشناس خدمات مشتری
- برنامه‌نویس ابزار CNC
- متصدی تلفن
- کارمند آژانس‌های مسافرتی
- گوینده و مجری رادیویی
- کارمند کارگزاری مالی
- مربی خانواده
- بازاریاب تلفنی
- دربان
- کارشناس علوم سیاسی
- خبرنگار و روزنامه‌نگار
- ریاضی‌دان
- نویسنده فنی
- ویراستار نهایی
- میزبان و راهنمای مهمانان
- ویراستار
- استاد دانشگاهی تجارت
- کارشناس روابط عمومی
- تبلیغ‌کننده محصولات
- نماینده فروش تبلیغات
- کارمند افتتاح حساب
- دستیار آماری
- کارمند پیشخوان
- متخصص داده
- مشاور مالی شخصی
- بایگان
- استاد اقتصاد
- طراح وب
- تحلیل‌گر مدیریت
- جغرافی‌دان
- مدل
- تحلیل‌گر بازار
- متصدی مرکز تماس ایمنی
- متصدی تلفن‌خانه
- استاد علوم کتابداری
این گزارش نشان می‌دهد که آینده بازار کار نیازمند بازنگری جدی در مهارت‌ها، آموزش‌ها و سیاست‌های اشتغال است تا بتوان با تحولات فناوری همگام شد و از فرصت‌های جدید بهره‌برداری کرد.
سینا علیپور
او دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۸ با یک بلاگ شخصی در حوزه فناوری آغاز کرده است. وی پس از مدتی به عنوان نویسنده آزاد در مجله‌های آنلاین تکنولوژی فعالیت کرد و در حال حاضر، دبیر سرویس نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک مجله معتبر تکنولوژی است.
