روز چهارشنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۴، هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، فرمان قطع اتصال فیبر نوری اینترنت پرسرعت در چند ولایت افغانستان را صادر کرد. این تصمیم که به «مبارزه با فساد اخلاقی» نسبت داده شده، میلیون‌ها کاربر را بدون دسترسی به شبکه ارتباطی کرده و نگرانی گسترده‌ای در میان شهروندان و فعالان اقتصادی ایجاد نموده است.
گسترش محدودیت‌ها
در ولایت‌های بلخ، بدخشان، تخار، قندهار، هلمند و اروزگان، خطوط فیبر نوری به‌طور کامل غیرفعال شده و تنها اتصال ضعیف موبایلی برای استفاده از اینترنت باقی مانده است. عطاالله زاید، سخنگوی طالبان در بلخ، وعده داده جایگزین‌های ارتباطی در سراسر کشور فراهم خواهد شد اما هیچ جزییاتی از این راهکارها اعلام نشده است.
پیامدهای کوتاه‌مدت
- توقف خدمات بانکی و مالی آنلاین
- اختلال در ارتباط کسب‌وکارها با مشتریان بین‌المللی
واکنش مردم و کسب‌وکارها
قطع ناگهانی فیبر نوری، زندگی روزمره را مختل کرده است. عطا محمد، تاجر سنگ مرمر در قندهار، می‌گوید: «اگر نتوانیم به موقع به ایمیل‌های مشتریان‌مان در دوبی و هند پاسخ دهیم، کسب‌وکارمان متوقف می‌شود و زیان هنگفتی به بار می‌آید.»
خبرنگاران محلی گزارش می‌دهند که اپراتورها با اختلال و عدم اطلاع‌رسانی قبلی توان تامین درخواست‌های کاربران را ندارند و شبکه تلفن همراه هم کیفیت مطلوبی ارائه نمی‌دهد.
دلایل رسمی و نقدها
طالبان با استناد به مطالعاتی که به تاثیر منفی اپلیکیشن‌های آنلاین بر بنیان‌های اقتصادی، اجتماعی و مذهبی اشاره دارد، قطع فیبر نوری را ضروری دانسته‌اند. قریشی بدلون، سخنگوی ننگرهار، در بیانیه‌ای تصریح کرد این شبکه‌ها «جامعه را به سوی فساد اخلاقی سوق می‌دهند.»
این در حالی است که کابل در سال گذشته ۹۳۵۰ کیلومتر فیبر نوری با حمایت دولت‌های پیشین ساخته بود تا افغانستان را به جهان دیجیتال نزدیک‌تر کند. اکنون این پرسش مطرح است که آیا محدودیت‌های تازه، روند توسعه زیرساختی و کاهش فقر را متوقف نخواهد کرد؟
راهکارهای پیشنهادی
- تقویت شبکه‌های ماهواره‌ای و فناوری‌های جایگزین اینترنت ثابت
- برگزاری پنل‌های گفت‌وگوی ملی برای بررسی اثرات فرهنگی و فنی و یافتن راه‌حل‌های تعادلی
قطع اینترنت پرسرعت، تقابل میان ارزش‌های فرهنگی و نیازهای ارتباطی روزافزون را در افغانستان برجسته کرده است. سرنوشت تعامل اجتماعی و اقتصادی این کشور به توانمندی در یافتن تعادلی پایدار میان این دو واقعیت بستگی دارد.
سینا علیپور
او دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۸ با یک بلاگ شخصی در حوزه فناوری آغاز کرده است. وی پس از مدتی به عنوان نویسنده آزاد در مجله‌های آنلاین تکنولوژی فعالیت کرد و در حال حاضر، دبیر سرویس نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک مجله معتبر تکنولوژی است.
