مطالعه‌ای جدید در مجله‌ی معتبر “سلول” (Cell) نشان می‌دهد که مصرف بیش از حد قند، اختلالات شدیدی در عملکرد سلولی ایجاد می‌کند. ریچارد یانگ، زیست‌شناس و استاد دانشگاه MIT، رهبری این تحقیق را بر عهده داشته است. یافته‌های این پژوهش، مفهوم جدیدی از “گرفتگی درون‌سلولی” را ارائه می‌دهد که در آن، پروتئین‌ها و مولکول‌های حیاتی سلول در مسیرهای خود دچار اختلال می‌شوند و عملکرد صحیح سلول مختل می‌گردد.
این “بحران ترافیکی” درون سلول، به‌دنبال مصرف مداوم قند اضافی حتی از منابع به ظاهر سالم، به وجود می‌آید. یانگ توضیح می‌دهد که مصرف زیاد قند، مانند نوشیدن دو قوطی نوشابه به جای یک وعده‌ی غذایی متعادل، باعث افزایش تولید گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) می‌شود. این مولکول‌های فعال، به سلولی آسیب می‌رسانند و استرس اکسیداتیو را به دنبال دارند؛ فرایندی که از مدت‌ها پیش با بیماری‌های مزمن مرتبط دانسته می‌شد.
اما تاکنون مشخص نبود که دقیقا چه سازوکاری تحت تاثیر این استرس قرار می‌گیرد. با استفاده از تکنولوژی پیشرفته‌ی میکروسکوپی، محققان توانستند حرکت پروتئین‌ها در داخل سلول‌ها را ردیابی کنند. نتایج نشان داد که در سلول‌هایی با سطح بالای ROS، نیمی از پروتئین‌های درگیر در فعالیت‌های سلولی به دام افتاده و عملکردشان مختل می‌شود. این پروتئین‌های مختل‌شده با طیف وسیعی از بیماری‌های مزمن ارتباط دارند.
این کشف بسیار مهم است و به گفته‌ی لئوناردو زون، استاد پزشکی کودکان دانشگاه هاروارد، مسیر جدیدی را برای درک مکانیسم بیماری‌های مزمن باز می‌کند. اگرچه هنوز نیاز به تحقیقات بیشتر برای شناسایی دقیق بیماری‌های مبتلا به این اختلال و همچنین یافتن راهکارهای درمان وجود دارد، اما این یافته امید به درمان‌های جدید را افزایش می‌دهد.
محققان در حال کاوش راهکارهایی برای برطرف کردن این گرفتگی درون‌سلولی هستند. استفاده از داروهای موجود که بر حرکت پروتئین‌ها تاثیر می‌گذارند، به نظر مقرون‌به‌صرفه تر از ساخت داروهای جدید می‌رسد. همچنین تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، به‌خصوص کاهش مصرف قندهای اضافی و غذاهای فراوری‌شده، نقش بسیار مهمی در پیشگیری و کاهش عوارض این اختلال ایفا می‌کند. اما همانطور که یانگ اشاره می‌کند، بازگشت به حالت سالم در موارد پیشرفته‌ی بیماری کار آسانی نیست.
آگاهی از این مکانیسم، می‌تواند انگیزه‌ی تغییر در عادات غذایی و سبک زندگی باشد. به گفته‌ی زون و یانگ، درک عواقب مصرف قند اضافی، باعث می‌شود افراد به آنچه وارد بدنشان می‌کنند، بیشتر توجه کنند.
