زمان استفاده کافی نیست؛ محتوا تعیین‌کننده است
نتایج یک پژوهش تازه نشان می‌دهد که برای سنجش تأثیر صفحات نمایش بر سلامت روان، تمرکز صرف بر مدت زمان استفاده معیار دقیقی نیست. آنچه اهمیت بیشتری دارد، نوع فعالیت کاربر و زمان‌بندی استفاده از این ابزارهاست؛ عواملی که می‌توانند پیامدهایی کاملاً متفاوت، از بهبود یادگیری تا افزایش اختلالات روانی، به همراه داشته باشند.
نقش محتوای دیجیتال در تجربه کاربر
مطالعه منتشرشده در نشریه Scientific Reports تأکید می‌کند که استفاده هدفمند از صفحات نمایش برای یادگیری، ارتباطات اجتماعی سازنده یا فعالیت‌های تعاملی، اثرات مثبتی بر سلامت روان دارد. در مقابل، استفاده‌های غیرفعال و بی‌هدف مانند مرور بی‌وقفه شبکه‌های اجتماعی یا تماشای طولانی‌مدت ویدئوها، می‌تواند به کاهش تمرکز و افت کیفیت زندگی منجر شود.
اهمیت زمان‌بندی در استفاده از صفحات نمایش
این تحقیق همچنین نشان داد که زمان استفاده از دستگاه‌ها نقشی کلیدی دارد. استفاده بیش از حد از تلفن همراه یا تبلت در ساعات پایانی شب، کیفیت خواب را کاهش داده و تمرکز روز بعد را مختل می‌کند. این مسئله به‌ویژه در کودکان و نوجوانان که در حال شکل‌گیری عادات دیجیتال هستند، اثرات منفی بیشتری بر جای می‌گذارد.
کودکان و نوجوانان؛ گروه‌های آسیب‌پذیر
یافته‌ها نشان می‌دهد استفاده طولانی‌مدت از تلفن همراه در ساعات شبانه در میان نوجوانان با افزایش اختلالات خواب، نوسانات خلقی و کاهش تمرکز همراه است. پژوهشگران تأکید دارند که حذف کامل فناوری راهکار مناسبی نیست، بلکه باید با مدیریت زمان و انتخاب محتوای مناسب، اثرات منفی آن را کاهش داد.
توصیه‌های کلیدی برای استفاده سالم از فناوری
- تعیین بازه‌های زمانی بدون صفحه نمایش، به‌ویژه پیش از خواب، برای حفظ کیفیت استراحت شبانه.
- برنامه‌ریزی هدفمند برای استفاده از فناوری در زمینه‌های آموزشی یا ارتباطات معنادار، به جای سرگرمی‌های بی‌هدف.
- ایجاد سبک زندگی متعادل شامل مطالعه، فعالیت بدنی و تعاملات اجتماعی حضوری در کنار استفاده از فناوری.
جمع‌بندی
این پژوهش بار دیگر تأکید می‌کند که در دنیای امروز، کیفیت و هدف استفاده از صفحات نمایش بر سلامت روان بسیار مهم‌تر از کمیت آن است. اگر فناوری به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند ابزاری توانمند برای رشد فردی و اجتماعی باشد؛ اما در صورت استفاده بی‌هدف و بدون برنامه، به عاملی برای اختلالات روانی و کاهش کیفیت زندگی تبدیل خواهد شد.
سینا علیپور
او دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۸ با یک بلاگ شخصی در حوزه فناوری آغاز کرده است. وی پس از مدتی به عنوان نویسنده آزاد در مجله‌های آنلاین تکنولوژی فعالیت کرد و در حال حاضر، دبیر سرویس نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک مجله معتبر تکنولوژی است.
