🔭 محاسبات آماری جدید: احتمال قابل توجه تنهایی بشر در جستجوی حیات هوشمند فرازمینی
پرسش دیرینه‌ی بشریت مبنی بر اینکه آیا ما در این جهان وسیع تنهاییم، بار دیگر در کانون توجه محافل علمی قرار گرفته است. در حالی که رصدخانه‌های عظیم و مأموریت‌های فضایی سال‌هاست به دنبال سیگنال یا نشانه‌ای از حیات هوشمند فرازمینی هستند، یک پژوهش جدید با رویکردی کاملاً ریاضی، این احتمال را مطرح می‌کند که ممکن است ما در یک “منطقه انزوا” در کیهان قرار داشته باشیم. این منطقه آماری نشان می‌دهد که احتمال وجود تنها یک تمدن پیشرفته (بشریت) در کل کیهان، بیشتر از احتمال وجود چند تمدن یا نبود هیچ تمدنی است.
دکتر فریس انتال، استادیار ریاضیات در دانشگاه کشاورزی مجارستان، این مطالعه را در نشریه Acta Astronautica منتشر کرده است. او در این تحقیق به جای فرضیه‌سازی‌های متداول، به سراغ محاسبه احتمال‌ها رفته است.
📉 تخمین‌ها از احتمال تنهایی بشر: حدود ۳۰ درصد
بر اساس محاسبات انتال، احتمال اینکه بشریت تنها تمدن فناوری‌محور در کیهان باشد، در سناریوهای واقع‌گرایانه حدود ۲۹ درصد برآورد می‌شود؛ یعنی تقریباً یک احتمال از هر سه.
این تحقیق تلاش می‌کند پاسخی ریاضی‌گونه به “پارادوکس فرمی” ارائه دهد؛ تناقضی که می‌پرسد: با وجود میلیاردها ستاره و سیاره، چرا هیچ نشانه‌ای از حیات هوشمند فرازمینی کشف نشده است؟
انتال تأکید می‌کند که پیچیدگی حیات، عاملی تعیین‌کننده است. برای شکل‌گیری حیات هوشمند فرازمینی، دو شرط باید برقرار باشد:
- فراگیری حیات ساده: حیات باید آنقدر فراگیر باشد که موجودات زنده‌ای پدید آیند.
- نادر بودن حیات پیچیده: اما باید به اندازه‌ی کافی نادر باشد تا چند تمدن پیشرفته به صورت همزمان شکل نگیرند.
این نکته تحلیلی به ما می‌گوید که وجود میکروب‌ها در سیارات دیگر ممکن است فراوان باشد، اما تکامل یافتن آن‌ها به یک تمدن هوشمند بسیار بعید است.
📊 سه‌گانه‌ی محاسبه حیات هوشمند فرازمینی: سیاره، پیچیدگی، و پیشرفت
برای برآورد احتمال وجود یا عدم وجود حیات هوشمند فرازمینی، دکتر انتال سه عامل اصلی را در مدل ریاضی خود لحاظ کرده است:
- تعداد سیارات: تعداد کلی سیارات موجود در کیهان که شرایط تشکیل حیات را دارند.
- سطح پیچیدگی تمدن: درجه پیشرفت مورد نیاز برای تمدن (مانند توانایی سفر فضایی یا ارسال سیگنال).
- احتمال شکل‌گیری تمدن پیشرفته: احتمال تکامل حیات از یک شکل ساده به تمدنی با سطح پیشرفت مورد نیاز.
به گفته این محقق، عامل سوم بیشترین نوسان و تأثیر را بر سرنوشت محاسبات دارد. در بدبینانه‌ترین مدل موسوم به “زمین بحرانی”، جایی که فرض می‌شود شرایط زمین برای شکل‌گیری حیات بسیار خاص و منحصربه‌فرد است، احتمال انزوا به حدود ۳۰ درصد می‌رسد. این مطالعه، رویکردی متفاوت از فرضیه‌های رایج نظیر “فیلتر بزرگ” (که می‌گوید یک مانع بزرگ تکاملی مانع از پیشرفت حیات می‌شود) یا فرضیه “باغ وحش” (که می‌گوید موجودات پیشرفته عمداً خود را از ما پنهان می‌کنند) ارائه می‌دهد و تنها بر قدرت اعداد و احتمالات تکیه می‌کند.
سینا علیپور
او دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۸ با یک بلاگ شخصی در حوزه فناوری آغاز کرده است. وی پس از مدتی به عنوان نویسنده آزاد در مجله‌های آنلاین تکنولوژی فعالیت کرد و در حال حاضر، دبیر سرویس نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک مجله معتبر تکنولوژی است.
