در سال‌های اخیر، پیشرفت سریع مدل‌های زبانی بزرگ مانند چت‌جی‌پی‌تی سبب شده الگوهای واژگانی ما به‌تدریج دستخوش تغییر شوند. انسان‌ها نه‌فقط در محتوا، که در انتخاب واژه‌ها و لحن صحبت‌کردن‌شان، مدام آینه‌ای از سبک خاص این سامانه‌ها می‌گردند.
از مطالعه دانشگاه فلوریدا تا واژگان متحول‌شده
پژوهشی با عنوان «زبان مرتبط با هوش مصنوعی در گفتار بدون متن انگلیسی» نشان داد که افراد در گفتگوهای روزمره بیشتر از واژه‌هایی استفاده می‌کنند که مدل‌های زبانی به‌کار می‌برند. کلماتی مثل delve (کاوش دقیق)، intricate (پیچیده) و underscore (تأکید کردن) در صدر فهرست قرار گرفته‌اند و مترادف‌های ساده‌تر را به کناری رانده‌اند. این پدیده فراتر از تغییرات طبیعی زبانی است و برخلاف سابقه‌ای که تغییرات واژگانی را به وقایع دنیای واقعی نسبت می‌داد.
انعکاس در کلاس و خیابان
سبک نوشتاری آکادمیک، که پیش از این به‌عنوان کانون اصلی تحول زبانی شناخته می‌شد، حالا در مکالمات روزمره و شبکه‌های اجتماعی هم مشهود است. از انتشار گسترده چت‌جی‌پی‌تی در سال ۲۰۲۲ به بعد، ساختار جمله، تمایل به رسمی‌بودن و انتخاب واژه‌ها همه تحت نفوذ این سامانه‌ها قرار گرفته‌اند. این تقلید ناخودآگاه، تا حدی اعتماد به گوینده را کم می‌کند و اعتبار انسانی را به چالش می‌کشد.
چگونه اصالت زبان را حفظ کنیم
- مرور واژگان و جایگزینی bewusst کلمات آشنا به‌جای اصطلاحات تصنعی
- تمرین گفت‌وگوی صمیمی و بازخورد گرفتن از هم‌صحبتی‌ها
از دل این هم‌نشینی انسان و ماشین، فرصتی طلایی برای آگاه‌سازی و انتخاب آگاهانه واژه‌ها پدید می‌آید. اگر بتوانیم مرز بین زبان ماشینی و انسانی را به‌خوبی حس کنیم، نه‌تنها اصالت خود را حفظ می‌کنیم، بلکه می‌توانیم از توان زبانی هوش مصنوعی برای غنای گفتار و نوشتار بهره ببریم.
سینا علیپور
او دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۸ با یک بلاگ شخصی در حوزه فناوری آغاز کرده است. وی پس از مدتی به عنوان نویسنده آزاد در مجله‌های آنلاین تکنولوژی فعالیت کرد و در حال حاضر، دبیر سرویس نقد و بررسی گجت‌های هوشمند در یک مجله معتبر تکنولوژی است.
